Te Mahi a ngā Wāhine

Kei ngā kōrero whakatere o mua e whakahua ana i te mahi whakahirahira a ngā wāhine. Kei tētahi kōrero nō Maikaranīhia e mea ana ka tukuna e te manu kuling ngā mātauranga whakatere ki te iwi o Pulap mā te whakaako i te tamāhine a te rangatira. He kōrero nō ngā moutere o Māhara e mea ana nā Liktanur i tuku ngā mātauranga pērā ki āna tamatāne.

Kei konei te kōrero mō te manu Kuling
Kei konei te kōrero mō Liktanur
Kei konei ētahi whakamārama ano mō te rā.

I Hatawara, whakaakona ai i mua ngā tamāhine hei kaiwhakatere, engari kua noho hei mahi tāne ināianei. He ahakoa, ko ngā tamāhine a te kaiwhakatere, ka tukua mai he mātauranga ki a rātou. I konei, mā rātou e āwhina te ārahi waka mehe pōātini te kaiwhakatere. He taituarā hoki rā.

Whakaritea ai e ngā wāhine ngā kai mo ngā kawa PAPAKUPU kawa - tapu, tikanga, karakia whakatere me ngā haerenga. Ko tētahi atu wāhi nui PAPAKUPU wāhi nui - he takoha anō ko te raranga. I mua, ka whatungia e ngā wāhine he rā pandanus me te tur (taonga raranga) hoki. Haria atu ai e ngā iwi o Kararaina ngā taonga tur ki ō rātou huānga i Iapi i ngā haerenga sawei (he haerenga kawa tawhito o Maikaranīhia).

Kei konei ētahi whakamārama anō mō te tunu kai.
Kei konei ētahi whakamārama anō mō ngā haerenga sawei.

I ngā pwo o Kararaina (kawa tomokanga kaiwhakatere), he maha kē ngā tur i tukuna ki te reb (tohunga whakatere) nāna te hunga rangatahi i ako. Ko te hapori kāre nei he kaitārai waka, ka hokona tētahi waka mā te tur mai i tētahi atu moutere.

Lourdes Lepanemai nō Hatawara me āna kōrero mo tana tupuna mo Ukura, nāna te whakatere waka i āwhina
I haere tahi a Ukura me tana matua, a Suk, i runga i te waka. I a rāua e hoki ana mai i Haipani ki Hatawara, ka ngaro a Suk. Māunu noa ana kia kite noa i te manu mā nei, ko Suk* hoki te ingoa. Whakaaro noa ake ngā kaihoe i ahu mai te manu nei i whea. Ka karanga a Ukura, “E Pā, he aha koe e kīia ai kāre koe e mōhio ana i ahu mai te manu nei i whea? Nāu ahau i whakamōhio ko te nōhanga o Suk kei te raki o Whaihi, i raro i te whetū Weno!” Na, ka aro te waka ki te ahunga mai o te manu tae noa ki te kite i a Whaihi.

He nui ngā iwi o Kararaina e pā ana ngā ingoa ki te whakatere, pēnei i tēnei kōrero nei.

WHATAATA