Ngā koiora o te moana


Koiora moana – pērā ki te ika, te manu me te rimurimu – e kitea whānuitia ana pātata tonu ki te whenua, he āwhina i te ārahi i te kaiwhakatere. Hei tauira, ko ngā rārangi rimurimu ka toro e 200 km ki te rāwhiti o Aotearoa.

Ko ngā manu hoki-kāinga he pai rawa atu mō te kite whenua. Koinei ngā manu kai ki tai i te rā, moe ki uta i te pō. Ka rere tika, he whai i tētahi rārangi tōtika mō te 30 km ki tai, ki uta hoki. Ko te manutaki he tohu whenua ka 15 km - 30 km pea te tawhiti. Mō te aronga ki te whenua, ka whanga noa te kaiwhakatere kia tō te rā, te wā e hoki ai ngā manu ki te kāinga. Tērā pea ko ētahi ka huri rauna i te waka kātahi ka hoki.

Tērā pea nā ngā kararehe hekeheke PAPAKUPU hekeheke - haereere ētahi tohu ki ngā kaiwhakatere o mua mō te whenua – hei tauira, ko te kuaka me te koekoea he manu whakawhiti i te Moana-nui-a-Kiwa ki Aotearoa i te koanga, ia tau. Ka hekeheke hoki ngā Tohorā i te Moana-nui-a-Kiwa, he whai i taua huarahi anō ia tau.

Te kitenga o Pisiiras (Tiuka, Maikaranīhia)

Kei tēnei kōrero mō te kitenga whenua tētahi mako me tētahi manu. Tokorima ngā tuākana-tēina i te moutere o Moene e noho ana. Nā tō rātou pāpā te kōrero mō tētahi moutere ngaro, he pātata ki Moene. Ka mate ia. Ka tere atu ngā tama ki te kimi. Ka whā ngā rā, kāore kau i kitea. Ko te pōtiki anake te mea whakapono tonu ki ngā kōrero a tana pāpā. Ka kimi tonu. Nāwai rā, ka kitea tētahi mako nunui. I te ārahi i tana waka. Anō ki te tamaiti ko te wairua pea o tana pāpā. Ka kauhoe tahi te mako me te waka, tae rawa ana ki te rohe o te moutere ngaro nei.

Ka ruku, ka kite te tama nei i te moutere! Aoake i te ata, ka haria e ia ōna tuākana ki reira. Ka herea e te mātāmua tētahi taura ki te moutere nei, ka kukumea. Ka pērā rā ana teina, kāore i taea. Taea noatia te teina, ka puta mai! I taua wā tonu, ka topa mai tētahi manu pango me te kī kia whakaingoatia taua moutere ko Pisiiras.

Ko Weno kē a Moene i tēnei wā.